Тығыздағыш тігіс – бұл терезе ашылғышы мен жақтаудың қозғалатын қосылу торабындағы элемент, оның рамамен, импостпен немесе штульппен астасатын бөлігі. Тығыздағыш тігіс терезе мен есіктің ауа өткізбеушілігін қамтамасыз етіп, мықты жабылуын орындайды және конструкцияның жылу- және дыбысоқшаулағыш қасиеттеріне тікелей әсер етеді.

Бұл элемент терезе және есік жүйелерінің ұзақ мерзімді әрі тиімді қызмет етуі үшін аса маңызды. Тығыздағыш тігісті дұрыс жобаламау немесе орнату сквозняк тудыруы, жылу шығынының ұлғаюы, ылғал енуі және ғимараттың жалпы эксплуатациялық көрсеткіштерінің нашарлауына әкеледі.

Тығыздағыш тігістің негізгі функциялары

Тығыздағыш тігіс бөлме жайлылығын, қауіпсіздігін және энергоқорғаушылығын қамтамасыз етуде шешуші рөл атқарады. Ол тек конструкциялық қана емес, эксплуатациялық тұрғыдан да маңызды элементтердің бірі болып табылады.

Тығыздағыш тігістің негізгі функциялары:

Герметизация. Тығыздағыш тігіс ашылғыш пен жақтаудың арасында ауа, су және шаң кірісін болдырмайтын қапталған қосылыс жасайды.
Жылуоқшаулау. Мықты жанасу арқылы терезе мен есік проемдері арқылы жылу шығынын азайтады.
Дыбысоқшаулау. Сапалы тығыздағыш тігіс сыртқы шу деңгейін төмендетеді.
Ашылғыштың жұмысын жеңілдету. Тігіс терезе немесе есіктің бұрмаланусыз, жабыспай ашылып-жабылуын қамтамасыз етеді.
Эстетика. Ашылғыш пен жақтаудың арасындағы ұқыпты саңылаулар терезе немесе есік конструкциясының сыртқы көрінісін жақсартады.
Конструкцияның ұзақ мерзімділігі. Дұрыс жасалған тығыздағыш тігіс фурнитура мен профильдердің тозуын төмендетеді.

Жақсы жобаланып және сапалы орындалған тығыздағыш тігіс терезе мен есік жүйелерінің қызмет мерзімін едәуір ұзартады.

Тығыздағыш тігіс конструкциясы және оның элементтері

Тығыздағыш тігіс – герметикалығы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін бір-бірімен үйлесіп жұмыс істейтін бірнеше конструкциялық компоненттерді қамтитын күрделі түйін.

Тығыздағыш тігістің негізгі элементтері:

Ашылғыш (створка). Терезе немесе есіктің жылжитын бөлігі, қозғалмайтын жақтауға жанасады.
Терезе/есіктің жақтауы (рама). Ашылғыш орнатылатын несуші конструкция.
Импост. Бірнеше секциялы терезелерде ашылғыш жанасатын раманың тігінен немесе көлденең тыныс бөлгіші.
Штульп. Импост қолданбайтын екі жарыққақты терезелерде ашылғыштың екінші ашылғышқа герметикалық жанасуын қамтамасыз ететін қосымша тігінен тіреу.
Қаптау жастықшалары. Резеңке немесе силикон профильдері, қосылыстың герметикалық болуын қамтамасыз етеді.
Фурнитура. Ашылғыштың қозғалысын және жабық күйде бекітілуін қамтамасыз ететін ілгектер, құлыптар және басқа элементтер.

Тығыздағыш тігістің түрлері:

Тікелей тығыздағыш тігіс. Ашылғыш жақтау немесе импостқа тура жанасады, қабаттасусыз.
Профильді тығыздағыш тігіс. Ашылғыш арнайы саты тәрізді үстеме пішініне ие болып, қосымша қапталуды және жоғары герметиканы қамтамасыз етеді.
Штульпты тығыздағыш тігіс. Екіжарлы терезелер мен есіктерде қолданылып, бір ашылғыш екінші ашылғышпен герметикалық жанасу үшін арнайы шығасын пайдаланады.

Тығыздағыш тігіске қойылатын талаптар

Қазахстан климатының қатаң жағдайында – жылдам температура ауытқулары мен қатты желдер кезеңінде – терезе мен есік жүйелерінің тиімділігі тығыздағыш тігістің сапасына тікелей байланысты.

Негізгі талаптар:

Минималды саңылау. Ашылғыш (створка) пен жақтау арасындағы зазор бүкіл периметр бойынша бірқалыпты болып, нормативтік шектен (әдетте 3–5 мм) аспауы қажет.
Тең жабыстыру. Ашылғыш тығыздағышқа біркелкі жанасып, қисықтықтар мен “ішкі іліністер” болмауы тиіс.
Сапалы қаптау. Қаптағыштар (уплотнительдер) икемді, ультракүлгінге, аязға және ылғалға төзімді болуы керек.
Фурнитураның тұрақты бекітілуі. Ілгектер, құлыптар мен тұтқалар жеңіл жұмыс істеп, ойнақсыз болуы қажет.
Тозуға төзімділік. Тығыздағыш тігіс материалдары жарықтар, кебу немесе деформациясыз ұзақ мерзімді қызмет көрсетуді қамтамасыз етуі тиіс.

Қазіргі жүйелерде, әсіресе ПВХ, алюминий және ағаш терезе-есіктер өндірісінде тығыздағыш тігістің сапасына ерекше назар аударылады.

Бітелістің дұрыс ұйымдастырылмауынан туындайтын мәселелер

Жобалау, монтаждау немесе пайдалану кезеңінде бітелістің ақаулы орындалуы ғимараттың жайлылығы мен қызмет мерзімінің қысқаруына әкеп соғуы мүмкін.

Негізгі проблемалар:

Салқын соғу (сквозняк). Ашылғыш пен жақтау арасында тығыз жабыспаудан туындайды.
Жылу шығынының артуы. Кішкентай саңылаулар қыздыру шығындарын айтарлықтай арттырады.
Мұрну (промерзание). Бітеліс нашар орындалғанда ішкі жағында инеу пайда болуы мүмкін.
Судың енуі. Бітелісті жеткілікті қорғамау жаңбыр немесе қар ерігенде су өтулеріне әкеледі.
Фурнитураның тез тозуы. Бітелістің дұрыс жұмыс істемеуі ілгектерге, құлыптарға және тұтқаларға түсетін жүктемені арттырады.

Осы мәселелерді болдырмау үшін конструкцияның мұқият есептелуі, элементтердің дәл үйлестірілуі және бітелістің жүйелі техникалық қызметі өте маңызды.

Бітелістің тиімділігін арттыру әдістері

Бітелістің сапасын арттыру жобалау және терезе-бұрылғы конструкцияларын өндіру кезеңінде де, пайдалану барысында да жүзеге асырылуы мүмкін.

Негізгі әдістер:

Заманауи тығыздағыштарды пайдалану. Екі немесе үш контурлы бітеліс жүйелерін қолдану.
Реттелетін фурнитура орнату. Пайдалану кезінде ашылғыштың орнын дәл түзетуге мүмкіндік береді.
Монтаж сапасын қадағалау. Терезе мен есіктерді кәсіби деңгейде орнатып, бітелістерді дәл реттеу.
Термиялық ажыратылған профилдерді қолдану. Әсіресе металл конструкциялар үшін маңызды.
Жүйелі техникалық қызмет көрсету. Тығыздағыштардың жағдайын тексеру, фурнитураны реттеу және шағын ақауларды жою.

Осы шаралар бітелістердің қызмет мерзімін айтарлықтай ұзартып, қатаң климат жағдайында да ішкі ортадағы жайлылықты сақтауға мүмкіндік береді.

Қорытынды

Бітеліс — терезе мен есік конструкцияларындағы герметикалау, жылу-және дыбыс оқшаулау, пайдалану ыңғайлылығы мен жүйенің ұзақ мерзімділігі үшін жауапты ең маңызды түйін. Сапалы бітеліс жылу шығындарын едәуір азайтып, ғимарат ішіндегі жайлылықты арттырады және техникалық қызмет көрсету шығындарын төмендетеді. Қазақстандағы құрылыста және ғимараттарды пайдалану кезінде энергия тиімділігі мен сенімділікке қойылатын жоғары талаптарды ескере отырып, бітелісті дұрыс жобалау мен ұйымдастыру ерекше маңызды.

ТЫҒЫЗДАҒЫШ ТІГІС дегеніміз не?