Цементке байытылған ағаш үгінділі тақта (ЦБАҮТ) — ағаш үгінділерін портландцементпен, сумен және арнайы қоспалармен араластырып, басу әдісімен өндірілетін конструкциялық материал. Мұндай құрам тақталарға жоғары беріктік, аязға төзімділік және сыртқы әсерлерге тұрақтылық береді. ЦБАҮТ қоршау конструкцияларын, қабырға аралық бөлгіштерді, едендерді төсеу үшін және каркас ғимараттарды жүктемелік элемент ретінде жасауда қолданылады.
ЦБАҮТ өндіруде негізгі шикізат — ағаш қалдықтары (үгінді мен үгін) және портландцемент, ол үгінділерді монолитті массаға біріктіреді. Арнайы қоспалар ылғалға төзімділікті күшейтіп, материалдың жарық шажырамасына жол бермейді.
ЦБАҮТ-тың негізгі қасиеттері мен сипаттамалары
Цементке байытылған ағаш үгінділі тақталар (ЦБАҮТ) ағаш пен цементтің үздік сапаларын біріктіріп, жоғары беріктік пен ұзақ қызмет мерзімін қамтамасыз етеді. Өндіріс ерекшелігі арқасында материал жақсы аязға төзімділік пен ылғалдылыққа шыдамдылыққа ие. Бұл оны сыртқы және ішкі конструкцияларда, соның ішінде жоғары ылғалдылық пен температура ауытқулары бар аймақтарда пайдалануға мүмкіндік береді.
Беріктік және жүктемеге төзімділік
ЦБАҮТ механикалық жүктемелерге, соның ішінде иілу және сығымдау күштеріне жоғары төзімді, себебі цемент байланыстырғыш пен тығыз құрылым бірлесіп жұмыс істейді. Материал салмақ пен механикалық қысым әсерінен деформацияланбай, қызмет мерзімі бойы тұрақты пішінін сақтайды.
Ылғалдылыққа және аязға төзімділік
Ылғалдылыққа төзімділік. Гидрофобты қоспалар мен цемент төсемі арқасында ЦБАҮТ ылғалды сіңірмей, ұзақ уақыт бойы судың әсерінен бастапқы қасиеттерін сақтайды. Бұл оны қоршаған ортадағы жоғары ылғалдылық — цокольдік қабаттарда, подвалдарда және сыртқы конструкцияларда пайдалануға қолайлы етеді.
Аязға төзімділік. ЦБАҮТ көптеген тоңазу және еріту циклдерінен кейін де беріктік қасиеттерін жоғалтпайды, сондықтан қатал климатты аймақтарда қолданысы жан-жақты.
Өртке төзімділік және экологиялық қауіпсіздік
ЦБАҮТ жанбайды және отты өздігінен таратуға жол бермейді, бұл оны өртке қарсы конструкциялар үшін лайықты етеді. Зиянды формальдегидтік смолалар қолданылмағандықтан, материал тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттарда экологиялық тұрғыдан қауіпсіз.
Өңдеудің жеңілдігі және монтаждау
Жоғары беріктікке қарамастан, ЦБАҮТ-ты стандартты құрылыс құралдарымен оңай пышақтап, бұрғылап және бекітпе қондырғылармен монтаждауға болады. Материал шегелер мен бұранда сияқты бекіткіштерді мықтап ұстайды және әртүрлі қаптау материалдарымен үйлесімді — әктас, бояу немесе облицовка плиткалары.
Дыбыс тығыздау және жылу оқшаулау
ЦБАҮТ-тың тығыз құрылымы дыбыс өткізбей, бөлмелер арасындағы шу деңгейін төмендетеді. Ағаш үгінділері жылу оқшаулағыш қасиеттерін күшейтіп, дұрыс орнатылған кезде жылу шығындарын азайтуға ықпал етеді.
ЦБАҮТ қолданылуы құрылыс саласында
Қоршау конструкциялары
ЦБАҮТ сыртқы және ішкі каркас үйлердің қабырғаларын тұрғызуда кеңінен қолданылады. Олар вентфасад және қаптау үшін негіз жасай отырып, декоративті жабындарға сенімді тірек болады. Тақталар металл немесе ағаш каркас жүйелеріне оңай монтаждалып, сыртқы әсерлерден жақсы қорғаныс қамтамасыз етеді.
Бөлгіш (перегородка) монтажы
ЦБАҮТ-тың беріктігі мен ылғалдылыққа төзімділігі ішкі бөлмелер мен офистік бөлгіштер жасауға мүмкіндік береді. Олар құрылыстың қатаңдығын арттырып, гипсокартон панельдер, плитка және декоративті жабындар сияқты әр түрлі қаптау материалдарын бекітуге қолайлы.
Еден және шала қаптамалар
ЦБАҮТ жиі тұрғын және коммерциялық ғимараттардағы едендерді жабуда қолданылады. Олар лагтар немесе каркас үстіне төселіп, тазалық жабынға арналған тегіс әрі берік негіз қалыптастырады. Ылғалдылыққа төзімді болғандықтан, бұл едендерді асүйлерде, дәретханаларда және подвалдарда да қолдануға болады.
Шатыр конструкциялары
ЦБАҮТ жұмсақ шатыр жабындары мен рулонды материалдар астында негіз ретінде пайдаланылады. Тақталар тегіс қорғаныс қабатын жасап, жауын-шашын мен температура ауытқуларына төзімді.
ЦБАҮТ қолданудың артықшылықтары:
- Жоғары беріктік пен механикалық жүктемелерге төзімділік.
- Аязға және ылғалдылыққа төзімділік, қатал климаттық жағдайларда ұзақ қызмет ету.
- Цемент байланыстырғыш арқасында өртке төзімділік.
- Өңдеудің жеңілдігі және стандартты құралдарды қолдану мүмкіндігі.
- Тұрғын үйлерде экологиялық қауіпсіздік.
ЦБАҮТ қолданудың кемшіліктері:
- Тақталардың салыстырмалы ауырлығы, бұл мықты каркас пен сенімді бекітуді талап етеді.
- Шектеулі иілгіштік — дұрыс орнатылмаса жарықтар пайда болуы мүмкін.
- Қырық бөліктерін ылғалдан қорғау қажет, әйтпесе бұзылуы мүмкін.
ЦБАҮТ-пен жұмыс істеудегі қателіктер
Жиі кездесетін қателіктердің бірі — тақталардың қырларын жеткілікті қорғаудың болмауы. Ылғалмен жанасқанда өңделмеген қырлар бұзыла бастайды, бұл конструкцияның әлсіреуіне әкеледі. Мұндай мәселені болдырмау үшін қырларды грунтпен немесе гидроизоляциялық қоспалармен мұқият тығыздау қажет.
Тағы бір қате — антикоррозиялық қорғанысы жоқ қарапайым бекіткіштерді қолдану. ЦБАҮТ құрамында цемент болғандықтан, қарапайым шегелер мен саморездерді қолдану олардың тез тот басуына әкеп соқтыруы мүмкін. Оцинкеленген немесе тот баспайтын болаттан жасалған бекіткіштерді қолдану ұсынылады.
Қорытынды
ЦБАҮТ — қоршау конструкциялары, едендер мен бөлгіштер үшін әмбебап және сенімді материал. Олар цементтің беріктігін ағаштың иілгіштігі мен жеңілдігімен үйлестіріп, сыртқы әсерлерге төзімділікті қамтамасыз етеді. Қырларды дұрыс қорғап, монтажды дұрыс жасаса, ЦБАҮТ-ты тұрғын және коммерциялық ғимараттарда қауіпсіз әрі ұтымды қолдануға болады.
