Су алу құрылымы — гидротехникалық нысан, табиғи не жасанды су көздерінен суды алуға арналған. Ол сумен қамтамасыз ету, суару, өнеркәсіп және энергетика жүйелерінде қолданылады. Су алу құрылымдары суды алу, тазалау және тұтынушыға жеткізу процесін қамтиды, осылайша тұрғын аудандардың өмір-қызметін және өндірістік кәсіпорындардың жұмысын қамтамасыз етеді.
Су алу құрылымдарының түрлері
Судың көзі мен тағайындалуына қарай бірнеше су алу құрылымдары ажыратылады:
- Өзендік су алу құрылымдары – өзендерден, көлдерден және су қоймаларынан суды алуға арналған. Мұндай нысандар су жəне шөгінділердің жүйеге түсуін болдырмау үшін сүзгілермен жабдықталған.
- Жер асты су алу құрылымдары – терең су қабаттарынан таза суды алуға арналған артезиан ұңғымалары мен құдықтарды қамтиды. Олар күрделі алдын ала тазалаусыз сапалы су қамтамасыз етеді.
- Теңіз су алу құрылымдары – тұщы судың аздығы сезілетін аймақтарда қолданылады. Алынған су тұщыландырудан өтіп, су жабдықтау жүйесіне жіберіледі.
- Жаңбыр суын алу құрылымдары – тұрмыстық және ауыл шаруашылық мақсаттарда қолдану үшін жаңбыр суын жинап, сақтайтын жүйелер.
Су алу құрылымдарының құрылысы және жұмыс істеу принципі
Су алу құрылымдары бірнеше негізгі элементтен тұрады:
- Су қабылдағыш – су жүйеге түсетін конструкция. Ол қоқыс пен шөгінділерді ұстайтын торлар мен сүзгілермен жабдықталуы мүмкін.
- Сүзгілер мен тазарту жүйелері – механикалық қоспалар, құм және органикалық ластаушыларды алдын ала жоюға арналған.
- Қысымды және гравитациялық құбырлар – суды су алу құрылымынан тұтынушыға дейін жеткізеді.
- Насос станциялары – суды жер асты немесе төмен орналасқан көздерден көтеріп, тарату желісіне береді.
Дұрыс жобаланған су алу құрылымдары сенімді және үздіксіз сумен қамтамасыз етуді кепілдендіреді, сондай-ақ судың жоғалуын және оны тазалауға кететін шығындарды мінсіз азайтады.
